မြန်မာနိုင်ငံက တင်သွင်းခဲ့သော ကနဦးကန့်ကွက်လွှာနှင့် ပတ်သက်သည့် ကြားနာမှု

မြန်မာနိုင်ငံက တင်သွင်းခဲ့သော ကနဦးကန့်ကွက်လွှာနှင့် ပတ်သက်သည့် ကြားနာမှု၌ 

 

မြန်မာနိုင်ငံ ကိုယ်စားလှယ် (Agent) 

 

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၏ 

 

အဖွင့်မိန့်ခွန်း 

 

 (၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့၊ သည်ဟိတ်ဂ်မြို့) 

 

ဥက္ကဋ္ဌကြီးနဲ့ ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများခင်ဗျား၊ 

 

၁။ ကျွန်တော်အနေနဲ့ ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တရားရုံးတွင် ပါဝင်တက်ရောက်ရတဲ့အတွက် ဂုဏ်ယူမိပါတယ်။ 

 

၂။ တရားသူကြီးများဖွဲ့စည်းမှုနှင့် နှစ်ဖက်အမှုသည်များ၏ ကိုယ်စားလှယ်များတွင် အပြောင်းအလဲများရှိသည့်အားလျော်စွာ ကျွန်တော်အနေနဲ့ Madam Joan Donoghue ကို တရားရုံး၏ သဘာပတိအဖြစ်လည်းကောင်း၊ Mr. Kirill Gevorgian ကို ဒုတိယ သဘာပတိတို့အဖြစ်လည်းကောင်း၊ Mr. Georg Nolte နှင့် Ms. Hilary Charlesworth တို့ကို တရားသူကြီးများ အဖြစ်လည်းကောင်း တင်မြှောက်ခံရသည့်အတွက် ဝမ်းမြောက် ပါကြောင်းနှင့် တရားလို၏ ကိုယ်စားလှယ်အသစ်ဖြစ်သော Mr. Dawda Jallow နှင့် တွဲဖက်ကိုယ်စားလှယ် အသစ်ဖြစ်သော (Co-Agent) Mr. Hussein Thomasi တို့ကို ချစ်ကြည်လေးစားမှုရှိ ပါကြောင်း ဦးစွာပြောကြားလိုပါတယ်။ 

 

၃။ ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိကတရားရေးမဏ္ဍိုင်ဖြစ်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးအနေဖြင့် ယခုကိစ္စရပ်အား တရားဥပဒေနှင့်လျှော်ညီစွာ ဆုံးဖြတ်မည်ဟု နက်ရှိုင်းသော ယုံကြည်မှု နှင့်အတူ မိမိအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကိုယ်စားလှယ်အသစ်အနေဖြင့် တွဲဖက် ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သော ဒေါက်တာသီတာဦးနှင့်အတူ လာရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ 

 

ဥက္ကဋ္ဌကြီးနဲ့ ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများခင်ဗျား၊ 

 

၄။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးအနေနဲ့ တရားရုံး၏ ရှေ့မှောက်သို့ ရောက်ရှိလာသည့် နိုင်ငံအချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည့်ဥပဒေများ၊ တရားရုံး၏ စီရင်ပိုင်ခွင့် နှင့် သက်ဆိုင်သည့် ဥပဒေများအပြင် တရားရုံးသို့ အမှုစွဲတင်ခွင့်အပေါ် သတ်မှတ်ချက် များကိုလည်း အမှုနှင့်သက်ဆိုင်သောဥပဒေများအဖြစ် မှတ်ယူဆုံးဖြတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 

၅။ နိုင်ငံတကာတရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအတွက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဥပဒေ၏ စံနှုန်းများကို လေးစားလိုက်နာရာမှာ အခြားသော ကျန်ရှိတဲ့ ဥပဒေစံနှုန်းများကိုပါ တိကျစွာ လေးစား လိုက်နာသွားရန်အရေးကြီးပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားဥပဒေစနစ်ကို မတူကွဲပြား သော နိုင်ငံများ၏ တူညီသော သဘောဆန္ဒများနဲ့ တည်ထောင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားဥပဒေစနစ် ဆက်လက်ကျယ်ပြန့်စွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေဖို့ အတွက် ဘုံသဘောထားတွေကို အတိအကျ လေးစားလိုက်နာမှာဖြစ်တဲ့အကြောင်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအားလုံးက ယုံကြည်လက်ခံနေရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

 

၆။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုအမှုအပေါ် တရားရုံးအနေဖြင့် စီရင်ပိုင်ခွင့်မရှိကြောင်း သို့မဟုတ် အမှုအား ပလပ်သင့်ကြောင်း လျှောက်လဲခြင်းဟာ တရားရုံးရဲ့ တရားစီရင်မှု လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအပေါ် ဆင်ခြေပေးကန့်သတ်ရန်အတွက် မဟုတ်ပါ။ အဲ့ဒီအစား တော်တည့်မှန်ကန်တဲ့ တရားမျှတမှု ရရှိနိုင်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်တာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုကနဦး ကန့်ကွက်လွှာလျှောက်ထားခြင်းအား တရားရုံးအပေါ် အထူးလေးစားသမှုဖြင့် လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

 

၇။ ဒါကြောင့် နောင်ရက်များအတွင်း တရားရုံးရှေ့မှောက်မှာ ပြုလုပ်မယ့်လျှောက်လဲချက် များ ကြားနာခြင်းဟာ အလွန်ပဲအရေးကြီးပါတယ်။ ယေဘူယျအားဖြင့် တရားရုံးရဲ့ အနာဂတ်တရားစီရင်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုများစွာရှိမှာ ဖြစ်သလို နိုင်ငံများအကြား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး သို့မဟုတ် ခုံရုံးများသို့ တင်သွင်းမည့် အမှုများအပေါ်လည်း အမှန်တကယ် အကျိုးသက်ရောက်မှုများ ရှိလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 

ဥက္ကဋ္ဌကြီးနဲ့ ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများခင်ဗျား၊ 

 

၈။ မြန်မာနိုင်ငံမှ တင်သွင်းခဲ့သည့် ကနဦးကန့်ကွက်ချက်များသည် အမှတ်တကယ် ကနဦး အဆင့်သာဖြစ်ပြီး Genocide Convention အား မြန်မာနိုင်ငံမှ ဖောက်ဖျက်ကြောင်း ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ စွပ်စွဲထားသည့်ကိစ္စအပေါ် ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ရေးနှင့် သီးခြားစီ ဖြစ်ပါ တယ်။ တရားရုံးအနေဖြင့် ယခု ကနဦးကန့်ကွက်လွှာကြားနာမှုကို ဆုံးဖြတ်ပြီးနောက်မှာ မှ အဆိုပါကိစ္စရပ်အား ဆက်လက်စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 

၉။ တရားရုံး၏ ကြားဖြတ်စီမံဆောင်ရွက်ချက်အမိန့်များသည် ကနဦးကန့်ကွက်လွှာပါ အချက်များအပေါ် ကြိုတင်ဆုံးဖြတ်သည့်သဘော လုံးဝသက်ရောက်စေမည် မဟုတ် ကြောင်း ကြားဖြတ်စီမံ ဆောင်ရွက်ချက်အမိန့်အပိုဒ် ၈၅ ၌ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် ယခုအချိန်မှသာ တရားရုံးအနေဖြင့် ကနဦးကန့်ကွက်ချက်များ အပေါ် သေချာစွာ လေ့လာသုံးသပ်၍ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

 

၁၀။ အဲ့ဒါကြောင့် ယနေ့ကြားနာပွဲမှာ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ တင်သွင်းထားသည့် အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ဆွေးနွေးသွားမှာ မဟုတ်ပါ။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုအမှုအား တရားရုံးတွင် စီရင်ပိုင်ခွင့်မရှိကြောင်း၊ ပလပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားခြင်းသည် ဂမ်ဘီယာ၏ စွပ်စွဲချက်အပေါ် တုံ့ပြန်ရန် မရှိကြောင်း ပြောဆို ခြင်း မဟုတ်သည်ကိုလည်း အထူးအလေးထား ပြောလိုပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက တင်သွင်းခဲ့သော ကနဦးကန့်ကွက်လွှာဆိုင်ရာ ကြားနာပွဲသို့

မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တက်ရောက်

ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ) ၌ ၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးသုဉ်းစေမှုကို တားဆီးရန်နှင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် နိုင်ငံတကာ သဘောတူစာချုပ် (Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide) ကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်သည်ဟု စွပ်စွဲချက်ဖြင့် တရားစွဲဆိုထားခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံက တင်သွင်းခဲ့သော ကနဦးကန့်ကွက်လွှာနှင့် ပတ်သက်သည့် ကြားနာမှုကို နယ်သာလန်နိုင်ငံ၊ သည်ဟိဂ်မြို့တွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက်နေ့မှ ၂၈ ရက်နေ့အထိ ပြုလုပ်လျက် ရှိပါသည်။ အဆိုပါ ကြားနာပွဲသို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလှိုင်က ကိုယ်စားလှယ် (Agent) အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ဥပဒေ ရေးရာဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးနှင့် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ် ဒေါက်တာသီတာဦးက အလှည့်ကျကိုယ်စားလှယ် (Alternate Agent) အဖြစ် လည်းကောင်း ဦးဆောင်သော မြန်မာ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ တက်ရောက်လျက်ရှိပါသည်။

၂၁-၂-၂၀၂၂ ရက်နေ့က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ကနဦးကန့်ကွက်လွှာဆိုင်ရာ ကြားနာပွဲတွင် မြန်မာ နိုင်ငံ၏ ပထမအကြိမ် နှုတ်ဖြင့်လျှောက်လဲမှုတွင် ပထမဦးစွာ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားလှယ် (Agent) ဖြစ်သူ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလှိုင်က အဖွင့်မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ အဖွင့်မိန့်ခွန်းတွင် ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီးက အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ တရားရုံးက ဤအမှုကို စီရင်ပိုင်ခွင့် မရှိကြောင်း (သို့မဟုတ်) လက်ခံကြားနာနိုင်မှု မရှိကြောင်း ကနဦးကန့်ကွက်လွှာ တင်သွင်းခြင်း သည် တရားရုံး၏ တရားစီရင်မှုလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအပေါ် ဆင်ခြေပေးကန့်သတ်ရန်အတွက် မဟုတ်ဘဲ တရားမျှတမှုကို တော်တည့်မှန်ကန်စွာ ဖော်ဆောင်နိုင်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ နောင်ရက်များအတွင်း ပြုလုပ်သွားမည့် ကြားနာမှုများသည် အရေးပါပြီး ဤတရားရုံး၏ အနာဂတ် တရားစီရင်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအပေါ် ထူးခြားသည့် အကျိုး သက်ရောက်မှုများစွာ ရှိမည်သာမက နိုင်ငံများအကြား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (သို့မဟုတ်) ခုံရုံးများသို့ တင်သွင်းမည့် အမှုများအပေါ်လည်း အမှန်ပင် အကျိုးသက်ရောက်မှုများ ရှိလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရအနေဖြင့် အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့အပေါ် ကိုလိုနီခေတ် အုပ်ချုပ်မှုမှ စတင်၍ အကြောင်းအကျိုးဆက်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည့် ရှည်လျားရှုပ်ထွေးလှသော ဤပြဿနာအား စေ့စပ်ညှိနှိုင်းအဖြေရှာ၍ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းနိုင်ရေးအတွက် ကြိုးစားလျက် ရှိကြောင်း၊ နေရပ် စွန့်ခွာသူများ ပြန်လည်လက်ခံရေးကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာ-တရုတ်-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် (၃) နိုင်ငံအကြား သုံးပွင့်ဆိုင် သံတမန်ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပ၍လည်းကောင်း၊ မြန်မာနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံတို့၏ လုပ်ငန်းအဖွဲ့များအကြား နှစ်နိုင်ငံသဘောတူညီချက်အရ မိမိဆန္ဒအလျောက် နေရပ်ပြန်လိုသည့် လူဦးရေစာရင်း ပြုစုမှုကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်၍ လည်းကောင်း ဖော်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ IDP စခန်းများတွင် နေထိုင်လျက် ရှိသူများကို အခြား ပြည်သူများနှင့်တန်းတူ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးလျက် ရှိကြောင်း၊ ယင်း IDP စခန်းများကို ရုပ်သိမ်းနိုင်ရေးအတွက်လည်း စတင်ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း၊ ထိုဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုများကို ကြည့်လျှင် မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရ၏ ထိရောက်ပြီး အပြုသဘော ဆောင်သည့် အဖြေရှာမှုနည်းလမ်းများအပေါ် အလေးအနက်ထားသည့် ဆန္ဒမှန်ကို သိရှိမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရအနေဖြင့် ယခုတရားစွဲဆိုမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရမည့် တာဝန်ဝတ္တရားများကို လိုက်နာဆောင်ရွက်လျက် ရှိကာ တရားရုံးမှ ချမှတ်ခဲ့သော ကြားဖြတ်စီမံဆောင်ရွက်ချက်အမိန့်အတိုင်း အလေးထား အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိပြီး ပုံမှန်တင်သွင်းရမည့် အစီရင်ခံစာများကိုလည်း ဆက်လက် တင်သွင်းလျက်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ထို့နောက် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု နိုင်ငံတကာရှေ့နေများဖြစ်ကြသော Dr. Christopher Staker က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် အိုအိုင်စီ၏ တာဝန်ပေးချက်အရ အိုအိုင်စီကိုယ်စား တရားစွဲပေးခြင်းဖြစ်၍ ယခုအမှုကို တရားရုံးက လက်မခံသင့်ကြောင်း၊ အိုအိုင်စီသည် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်၍ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး၏ ဥပဒေအရ အငြင်းပွားမှု တင်သွင်းခွင့် မရှိသဖြင့် ကန့်ကွက်ကြောင်း လျှောက်လဲချက်ကို လည်းကောင်း၊ Professor Stefan Talmon က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် နစ်နာသူနိုင်ငံမဟုတ်၍ တရားစွဲခွင့် မရှိကြောင်း၊ ၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးသုဉ်းစေမှုကို တားဆီးရန်နှင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် နိုင်ငံတကာ သဘောတူစာချုပ်က အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ၄တို့အပေါ် ထိခိုက်မှု မရှိပါက တရားစွဲခွင့် ပေးမထားကြောင်း လျှောက်လဲ ချက်ကိုလည်းကောင်း၊ Professor Robert Kolb က မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးသုဉ်းစေမှုကို တားဆီးရန်နှင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် နိုင်ငံတကာ သဘောတူစာချုပ်၏ အာတီ ကယ် (၈) ကို ခြွင်းချက်ပြုလုပ်ထား၍ မည်သည့်စာချုပ်ဝင်နိုင်ငံကမဆို ကုလသမဂ္ဂ၏ အဖွဲ့ အစည်းများ (အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး အပါအဝင်) သို့ စာချုပ်ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအား အရေးယူဆောင်ရွက်ရန် တောင်းဆိုမှုကို လိုက်နာရန် မလိုကြောင်း လျှောက်လဲချက်ကို လည်းကောင်း၊ Dr. Christopher Staker က ၁၉၄၈ ခုနှစ် လူမျိုးသုဉ်းစေမှုကို တားဆီးရန်နှင့် ပြစ်ဒဏ်ပေးရန် နိုင်ငံတကာ သဘောတူစာချုပ်၏ အာတီကယ် (၉) အရ တရားရုံးသို့ အမှု တင်သွင်းရန် အဖွဲ့ဝင် နှစ်နိုင်ငံအကြား ဥပဒေကြောင်းအရ အငြင်းပွားမှုရှိရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအကြား ဥပဒေကြောင်းအရ အငြင်းပွားမှု လုံးဝမရှိကြောင်း လျှောက်လဲချက်ကို လည်းကောင်း တရားရုံးသို့ တင်သွင်းခဲ့ကြပါသည်။

ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ ပထမအကြိမ် နှုတ်ဖြင့် လျှောက်လဲမှုကို ၂၃-၂-၂၀၂၂ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကာ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ လျှောက်လဲမှုများအပေါ် တန်ပြန် လျှောက်လဲမှုကို ၂၅-၂-၂၀၂၂ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။