မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂမ်ဘီယာ၏စွပ်စွဲချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ICJ ၌ မြန်မာဘက်မှ PROFESSOR MR CHRISTOPHER STAKER ၏ ပထမအကြိမ်ကန့်ကွက်လွှာ (ပထမအချက် အပြည့်အစုံ)

NP News - ၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅

ဥက္ကဋ္ဌကြီးနှင့် ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများ ခင်ဗျာ…

၁။ ကျွန်တော့်အနေဖြင့်တရားရုံးတော်ရှေ့မှောက်၌ နောက်တစ်ကြိမ် လျှောက်လဲခွင့်ရတဲ့အတွက် ဂုဏ်ယူဝမ်းမြောက်မိပါတယ်။

၂။ ယခုအမှုနဲ့မသက်ဆိုင်တဲ့အကြောင်းအရာဖြစ်တဲ့ မနှစ်ကမေလမှာ ICJ တရားသူကြီး James Crawford ဆုံးပါးသွားတဲ့အတွက် မိမိအနေဖြင့်အလွန်ကိုဝမ်းနည်းရပါကြောင်းဖော်ပြလိုပါတယ်။ ၎င်းသည် နေ့ပေါင်းများစွာ တိုင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာရှေ့နေများကို အားပေးခြင်း၊ စိတ်ခွန်အားပေးခြင်းနှင့် သင်ကြားမှုများပေးခြင်းတို့ကို လည်းဆောင်ရွက်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ ယင်းကဲ့သို့ အခွင့်အရေးရခဲ့တဲ့သူများထဲမှာ မိမိလည်းပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

၃။ ကျွန်တော့်အနေဖြင့် ကနဦးကန့်ကွက်လွှာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တင်ပြမည်ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခု တရားစွဲဆိုသည့်အမှုတွင် အမှန်တကယ်လျှောက်ထားသူမှာ “OIC” ဟုခေါ်သော အစ္စလာမ်မစ် ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်ရေးအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သဖြင့် တရားရုံးတွင် စီရင်ပိုင်ခွင့်မရှိကြောင်း (သို့မဟုတ်လျှောက်ထားချက်ကို ခွင့်မပြု သင့်ကြောင်းကို အခိုင်အမာလျှောက်ထားတင်ပြလိုပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ) ၏ Statute အပိုဒ် ၃၄၊ စာပိုဒ် ၁ တွင် တရားရုံးရှေ့မှောက်သို့ရောက်ရှိလာသော အမှုများတွင် အမှုရင်ဆိုင်ကြသူများမှာ နိုင်ငံ များသာလျှင်ဖြစ်ကြောင်း ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။

၄။ ယခုကနဦးကန့်ကွက်ချက်တွင် အကြောင်းခြင်းရာပြဿနာ (Question of Fact) နှင့် ဥပဒေကြောင်းပြဿနာ (Question of Law) ဟူ၍ ပြဿနာနှစ်ခုပေါ်ပေါက်နေပါတယ်။

၅။ အဓိကအကြောင်းခြင်းရာပြဿနာမှာ ယခုအမှုတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ OIC ကိုယ်စား တရားစွဲဆိုခြင်း ဖြစ်တဲ့ အတွက် OIC သည်သာ အမှန်တကယ်လျှောက်ထားသူဖြစ်သည်ဆိုသော ပြဿနာဖြစ်ပါတယ်။

၆။ ဥပဒေအကြောင်းခြင်းရာပြဿနာ (Question of Law) မှာ နိုင်ငံအမည်နှင့် တရားစွဲဆိုလို့မရသောကိစ္စကို ယင်း၏ကိုယ်စား တတိယနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံက တရားရုံးတွင် တရားစွဲဆို၍ ရနိုင်/မရနိုင်ဆိုသော ပြဿနာဖြစ်ပါ တယ်။

အကြောင်းခြင်းရာပြဿနာ ။ ။

ဥက္ကဋ္ဌကြီးနှင့် ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများ ခင်ဗျာ…

၇။ ကျွန်တော့်အနေဖြင့် အကြောင်းခြင်းရာပြဿနာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ စတင်လျှောက်လဲ တင်ပြလိုပါတယ်။

၈။ ယခုကဲ့သို့ တရားစွဲဆိုဆောင်ရွက်မှုများအထိ ဖြစ်ပေါ်လာရသော အကြောင်းအရာများကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၊ OIC အဖွဲ့အစည်းနှင့် OIC ၏ အခြားအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်နေသော အသေးစိတ် အချက်အလက်များပါဝင်သည့်စာရွက်စာတမ်းများကို စာဖြင့်ရေးသားထားသည့်လျှောက်လဲချက်တွင် ဖော်ပြ ထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။

၉။ ယင်းစာရွက်စာတမ်းအထောက်အထားများအရ ၂ဝ၁၈ ခုနှစ် မေလတွင် OIC ၏ အဓိကအဖွဲ့အစည်း တစ်ရပ်ဖြစ်သော နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကောင်စီက သီးခြားကော်မတီတစ်ရပ်ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ်ကိုဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၎င်းအဖွဲ့အစည်းကို “ကော်မတီ” ဟု ရည်ညွှန်းပြောဆိုသွားမည် ဖြစ်ပါတယ်။

၁ဝ။ ၂ဝ၁၉ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ယင်းကော်မတီက Genocide Convention အရ မြန်မာနိုင်ငံကို တရားရုံးတွင် တရားစွဲဆိုမည့်ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်သော စီမံချက်တစ်ရပ်ကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။

၁၁။ နောက်လတွေမှာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကောင်စီက ကော်မတီ၏စီမံချက်ကို အတည်ပြုသော ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ် ကိုချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။

၁၂။ ယင်းနောက် ၂ဝ၁၉ ခုနှစ်၊ မေလမှာ ထိုကိစ္စကို OIC ၏အမြင့်ဆုံးအာဏာပိုင်ဖြစ်သည့် အစ္စလမ်မစ် ထိပ်သီး အစည်းအဝေးတွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ အပြီးသတ် ထုတ်ပြန်ကြေညာ ချက်တွင် အစ္စလမ်မစ်ထိပ်သီးအစည်းအဝေးက အောက်ပါအတိုင်းဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

“………OIC ကိုယ်စား ဂမ်ဘီယာက ICJ တရားရုံးမှာ တရားစွဲဆိုခြင်းဖြင့် ချက်ချင်းအရေးယူဆောင်ရွက်ရန် Adhoc Ministerial Committee အား တိုက်တွန်းခဲ့ပါသည်။”

၁၃။ ဒီနေရာမှာ တင်ပြရမယ့် အဓိကအချက် ၃ ချက်ရှိပါတယ်။ ပထမအချက်က အစ္စလာမ်မစ် ထိပ်သီးအစည်း အဝေးက တရားစွဲဆိုရန်တိုက်တွန်းခဲ့ကြောင်း၊ ဒုတိယတစ်ချက်က OIC ကော်မတီက တရားစွဲဆိုဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ တွင် ဂမ်ဘီယာမှ ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ကြောင်းနှင့် တတိယအချက်က အဆိုပါ တရားစွဲဆိုဆောင်ရွက် ခြင်းကို OIC ကိုယ်စား ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။

၁၄။ တစ်လအကြာဖြစ်သော ၂ဝ၁၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့တွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ရှေ့နေချုပ်နှင့် တရားရေး ဝန်ကြီးက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ) တွင် မြန်မာနိုင်ငံအား တရားစွဲဆို၍ အရေးယူဆောင်ရွက်ရန် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအတွက် OIC ၏ အဆိုပြုချက်စာတမ်းကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအစိုးရအဖွဲ့သို့တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့ကလည်း အဆိုပါ OIC အဆိုပြုချက်စာတမ်းကို အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

၁၅။ ဒီအခြေအနေမှာ အချက်သုံးချက် တွေ့ရှိရပါတယ်။ ပထမအချက်က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် OIC ၏အဆိုပြုချက်နှင့်အညီဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းအချက်ပင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယအချက်က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ဦးဆောင်၍တရားစွဲဆိုရမည်ဆိုခြင်းသည် ၎င်း၏တစ်နိုင်ငံတည်းသဘောဖြင့် ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေးအရ တရားစွဲ ဆိုခဲ့သည်ဟူသော အဆိုနှင့်ဆန့်ကျင်နေပါတယ်။ တတိယအချက်က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ OIC ကိုယ်စား တရားစွဲ ဆိုသင့်ကြောင်း အစ္စလမ်မစ်ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခဲ့ပြီး တစ်လအကြာမှာ ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံက OIC ၏ အဆိုပြုချက်ကို လက်ခံခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

၁၆။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားစွဲဆိုရန်လျှောက်ထားသည့်နေ့ ၂ဝ၁၉ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံ၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ် ဥပဒေအကျိုးဆောင်များက ဘာသာခြောက်မျိုးဖြင့် သတင်းကြေညာချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါသတင်းဖော်ပြချက် အစပိုင်းတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ OIC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၅၇ နိုင်ငံ ကိုယ်စား ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ယင်းတို့၏တစ်ဆက်တည်း သတင်းဖော်ပြချက်ကို အောက်ဖော်ပြပါအတိုင်း ကိုးကားတင်ပြလိုပါတယ်။

“OIC အဖွဲ့အစည်းမှ ၎င်းကိုယ်စားတရားစွဲဆိုဆောင်ရွက်နိုင်ရန် OIC အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကို ခန့်အပ်ခဲ့ပါသည်။”

၁၇။ ယင်းစကားရပ်အား ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ သေသေချာချာဂရုပြု၍ ရွေးချယ်အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

၁၈။ သို့ဖြစ်၍ ဂမ်ဘီယာက OIC ကိုယ်စား တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ပြောကြားချက်ကို ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံ၏ ကိုယ်စားလှယ်နှင့် OIC ၏ အမြင့်ဆုံးသော အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းက ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်တာကို ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့တင်ပြလိုပါတယ်။ အခြားစာရွက်စာတမ်းများမှာလည်း အလားတူဖော်ပြချက်များ ပါဝင်နေပါတယ်။

၁၉။ OIC ကော်မတီနှင့် OIC အဖွဲ့အစည်းက ယခုအမှုအား တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်သည်ဆိုသော ထုတ်ပြန်ချက်များ ကို ၂ဝ၂ဝ ပြည့်နှစ်အတွင်း OIC နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကောင်စီမှထပ်မံ၍ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့ပြင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်၊ OIC ဂျာနယ်၊ OIC သတင်းထုတ်ပြန်ချက်၊ OIC တွစ်တာစာမျက်နှာ၊ အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့် Fortify Rights တို့ကလည်း အလားတူ ထုတ်ပြန် ခဲ့ကြပါတယ်။

၂ဝ။ OIC ဂျာနယ်၊ OIC သတင်းထုတ်ပြန်ချက်၊ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၊ မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေအား အစီရင်ခံစာတင်သွင်းလျက်ရှိသည့် ကုလသမဂ္ဂ၏ အထူးကိုယ်စားလှယ်တို့က ယခုအမှုကို OIC က တရားစွဲဆိုရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

၂၁။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ OIC ကိုယ်စားတရားစွဲဆိုကြောင်းကို OIC နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ် ချက်တွင်လည်းကောင်း၊ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသမ္မတရုံး၊ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ ဒုတိယ သမ္မတ၊ မော်ဒိုက်နိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံနှင့် ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံတို့၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ၏ ပြောကြားချက် များတွင်လည်းကောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂနှင့် အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများ၏ အင်တာနက်စာမျက်နှာများနှင့် အခြားနိုင်ငံများ၏ မီဒီယာသတင်းဖော်ပြချက်များတွင်လည်းကောင်း အသီးသီးဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

၂၂။ ယင်းကဲ့သို့ တရားစွဲဆိုရန်အတွက် OIC အဖွဲ့အစည်းက ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအား ဆောင်ရွက်ရန် (သို့မဟုတ်) ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရန်ရွေးချယ်ခဲ့ကြောင်းပြောကြားချက်များကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ သမ္မတရုံး၊ OIC ၏သတင်း ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် မီဒီယာများတွင် အသီးသီးဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

၂၃။ ယခုအမှုအား ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ OIC ကော်မတီ၏ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်မှုအခွင့်အာဏာအတွင်းမှစွဲဆို ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အတိအလင်း သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်သောအားဖြင့် OIC နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ ကောင်စီ၏ဆုံးဖြတ်ချက်၊ မလေးရှားနိုင်ငံ၏နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် OIC ၏သတင်းထုတ်ပြန်ချက် သုံးခု တို့ တွင် ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

၂၄။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏တရားစွဲဆိုပိုင်ခွင့်အရ တရားစွဲဆိုခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ ဦးဆောင် ၍ တရားစွဲ ဆိုခြင်း (သို့မဟုတ်) စုပေါင်း၍တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်ကြောင်းပြောကြားချက်ကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ သမ္မတရုံး၊ ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံ၏ဒုတိယသမ္မတနှင့် ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနတို့မှ ထပ်မံဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

၂၅။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ကနဦးကန့်ကွက်ချက်၏နောက်ဆက်တွဲပါစာရွက်စာတမ်းများတွင် တရားစွဲဆိုရန်အတွက် ကုန်ကျမည့်စရိတ်ကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏စီမံခန့်ခွဲမှုမဟုတ်သော မိမိသဘောဆန္ဒအလျှောက်ထည့်ဝင်ရသည့် OIC မှ မတည်ထားသော အထူးရန်ပုံငွေဖြင့် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ၂ဝ၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း သတင်းအစီရင်ခံစာတစ်ခုက အလှူရှင်များမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဆော်ဒီအာရေဘီးယား၊ တူရကီ၊ နိုင်ဂျီရီးယား၊ မလေးရှားနှင့် အစ္စလာမ်ညီညွတ်ရေး ရန်ပုံငွေတို့ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ အထောက်အထားများတွင် ဂမ်ဘီယာသည် အမှုကုန်ကျစရိတ်တစ်စုံတစ်ရာကို ကိုယ်တိုင်ကျခံမည့် အကြောင်း မပါရှိသကဲ့သို့ ထိုသို့ကျခံခြင်းမပြုဟုလည်း ဖော်ပြထားခြင်းမျိုး ရှိပါတယ်။

ဥက္ကဋ္ဌကြီးနှင့် ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများ ခင်ဗျာ…

၂၆။ အဆိုပါအကြောင်းအရာများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဂမ်ဘီယာမှ မည်သို့ဖြေကြားခဲ့ပါသလဲ။

၂၇။ အလွန်အံ့အားသင့်ဖွယ်ရာကောင်းလောက်အောင်ပင် ဂမ်ဘီယာကဘာမျှမပြောခဲ့ပါ။ အထက်ပါ ဖြစ်ရပ်များ အပေါ် အခြားနည်းဖြေရှင်းချက်လည်းမပေးခဲ့သည့်အပြင် ယင်းအထောက်အထားများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ရှင်းလင်း ချက်လည်းမရှိခဲ့ပါ။ အဆိုပါအကြောင်းအရာများမရှိကြောင်းကိုလည်း အထောက်အထားမပေးနိုင်ခဲ့ပါ။ ထိုအကြောင်းအရာများကို ရည်ညွှန်းထားခြင်းမရှိကြောင်းလည်း အကြောင်း ပြချက်ပေးနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။

၂၈။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ စာဖြင့်ရေးသားတင်ပြချက်များ (Written Observations) တွင် နောက်ဆက်တွဲ တစ်ရပ် ကိုဖော်ပြထားသော်လည်း ၂ဝ၁၉ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ တရားရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည့်သတင်းထုတ်ပြန်ချက်ဖြစ်သည့် တစ်ခုတည်းသော စာရွက်စာတမ်းအထောက်အထား အသစ်နှင့်သာ ဤကိစ္စနှင့်သက်ဆိုင်ပါတယ်။ ယင်းစာရွက်စာတမ်းအထောက်အထားအသစ်က ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ သည် OIC အဖွဲ့အစည်း၏ဆုံးဖြတ်ချက်အရ OIC အဖွဲ့ဝင် ၅၇ နိုင်ငံကိုယ်စား ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်းကို ပြောထားပါတယ်။

၂၉။ ဤအချက်တွေကိုကျော်လွားဖို့အတွက် ဂမ်ဘီယာအနေဖြင့် ယေဘုယျသာလျှင်ပြောနိုင်ပြီး သက်သေ အထောက်အထားတစ်ခုခုဖြင့် အခိုင်အမာတင်ပြနိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး။

၃၀။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံသည် တရားစွဲဆိုခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ၎င်းတို့ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် OIC မှ အတည်ပြုထောက်ခံထားခြင်းမရှိသဖြင့် OIC ၏ မေတ္တာရပ်ခံချက် အရ ၎င်းကတရားစွဲဆိုရသည်ဆိုသည့်စွပ်စွဲချက်အတွက် အခြေခံအကြောင်း ခြင်းရာမရှိဘူးလို့ ဖော်ပြနေပါတယ်။ အဲဒီအတွက် သက်သေအထောက်အထားက ဘယ်နေရာမှာများရှိပါသလဲ။ ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် ဂမ်ဘီယာက တရားစွဲဆိုရန် OIC ၏အဆိုပြုချက်ကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ အစိုးရအဖွဲ့ကအတည်ပြုခဲ့ပြီး OIC ကော်မတီမှ OIC ကိုယ်စားတရားစွဲဆိုသင့်ကြောင်း အစ္စလာမ်ထိပ်သီးအစည်းအဝေးပြီး နောက်ဆုံးဖြတ်ချက် ချခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဆို သော စာရွက်စာတမ်းအထောက်အထားများကိုသာ တွေ့မြင်နေရပါတယ်။ ၂ဝ၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏တရားရေးဝန်ကြီးကိုယ်တိုင် ဤအမှုအား OIC မှ စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ သို့ပါ၍ ဂမ်ဘီယာက ဤအကြောင်းအရာအပေါ် ဖြေရှင်းချက်ပေးနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။

၃၁။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ၎င်းအနေဖြင့် OIC ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်၍ OIC ကော်မတီဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ရာတွင် အရေးပါသည့်ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ခဲ့သဖြင့် ထိုကိစ္စကို အသိအမှတ်ပြုသောအားဖြင့် ၎င်းအားကော်မတီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်စေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် အထောက်အထားကဘယ်မှာလဲ။ ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရခြင်းသည် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက အဆိုပါကော်မတီကိုဖွဲ့စည်းရာတွင် အရေးပါသူ (သို့မဟုတ်) ကော်မတီ၏အရေးယူဆောင်ရွက်မှုကို အဓိကပံ့ပိုးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့်ဟု ယူဆလို့မရနိုင်ပါဘူး။ တရားရုံးရှေ့တင်ပြချက်များသည် အမှန်အားဖြင့် မည်သူက မည်သည့်အဆိုပြုချက်ကို မည်သည့်အချိန်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည် သို့မဟုတ် အားပေး ထောက်ခံခဲ့သည်ဟူသောအချက်ကို အတိအကျ တင်ပြနိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်နေသည့်ကိစ္စကို မြန်မာနိုင်ငံကမသိနိုင်သလို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကလည်း အသေးစိတ်ဖော်ပြခြင်း မရှိပါဘူး။ အမှန်အားဖြင့် အမှုကိစ္စ အဓိကဆောင်ရွက်သူများတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဆော်ဒီအာရေးဗျနိုင်ငံဦးဆောင်သည့် Contact Group ကိုသော်လည်းကောင်း ထည့်သွင်းပါဝင်စေနိုင်သည် ဆိုသည့် ယူဆချက်များလည်းရှိပါတယ်။ အခြားစာရွက်စာတမ်းတွင် OIC က ဤအမှုကိုစွဲဆိုစေရန်အတွက် နိုင်ငံတစ်ခုကို ရှာဖွေနေခဲ့ကြောင်း ပါရှိပါတယ်။

၃၂။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက OIC အဖွဲ့အစည်းမဟုတ်ဘဲ ၎င်းကသာ အမှုကို အလုံးစုံ ထိန်းချုပ်ညွှန်ကြား ကြောင်း ဆက်လက်ရပ်တည်နေပါတယ်။ ယင်းရပ်တည်မှုအတွက် ဘာအထောက်အထားရှိပါသလဲ။ တရားရုံးရှေ့ တင်ပြ ချက်များက မည်သူက မည်သည့်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်နေကြောင်းပြသနိုင်ခြင်း မရှိပါဘူး။ မိမိတို့အနေဖြင့် Provisional Measures အတွက် ကြားနာပွဲတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့၌ OIC အကြီးတန်းအရာရှိ သုံးဦးပါဝင်နေကြောင်း သိရှိထားပြီး ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ အဆိုလွှာကိုမတင်သွင်းမီ ရက်အနည်းငယ်အလိုတွင် OIC ကော်မတီတွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုရှိခဲ့ဟန်တူပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံမှ OIC ကိုအမှုတိုးတက်မှုအခြေအနေကို အကျဉ်းရုံးရှင်းပြခဲ့ကြောင်း မိမိတို့သိပါတယ်။ OIC ၏ မှတ်တမ်းတစ်ခုမှာ တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ် ရွေးချယ်ရန် ကိစ္စကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်အဖြစ် ဖော်ပြထားပါတယ်။ သို့တိုင် အဆိုပါလုပ်ပိုင်ခွင့်ကို OIC အဖွဲ့အစည်း က အပ်နှင်းခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဟု ပြောနိုင်ပါသလား။

၃၃။ နောက်ဆုံးအနေဖြင့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက OIC ထံမှ အထောက်အပံ့ရှာဖွေရယူခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း ဆိုပါ တယ်။ သို့ရာတွင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကိုပေးနေသောအထောက်အပံ့များကိုဖော်ပြသည့် စာရွက်စာတမ်းများတွင် မိမိ ရည်ညွှန်းဖော်ပြပြီးဖြစ်သော အခြားထုတ်ဖော်ပြောဆိုချက်အားလုံးနှင့် ဆန့်ကျင်ရန်မဆိုထားနှင့် ကွဲပြားမှုပင်မရှိ သလောက် ဖြစ်နေပါတယ်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးနှင့် ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်း ခင်ဗျာ… ၃၄။ တရားရုံရှေ့ ရောက်လာသောအမှုများတွင် လျှောက်ထားသူနိုင်ငံက တတိယနိုင်ငံ၊ အဖွဲ့အစည်းအတွက် ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ဆောင်ရွက်ပေးခြင်း ဟုတ်/မဟုတ်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်းမရှိသလောက်ပင်ဖြစ်ပါ တယ်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါကိစ္စရှိခဲ့ပါက မဟုတ်မှန်ကြောင်းသက်သေပြရန်တာဝန်မှာ တရားပြိုင်အပေါ်တွင် မဟုတ်ဘဲ အမှုစွဲဆိုသည့်လျှောက်ထားသူနိုင်ငံအပေါ်တွင် ရှိရမည်ဖြစ်ပါတယ်။ ၃၅။ ဤကိစ္စတွင် တရားမျှတမှုရှိကြောင်း သိသာထင်ရှားသည့်အကြောင်းပြချက် လိုအပ်ပါတယ်။ လျှောက်ထား တဲ့နိုင်ငံသာလျှင် ၎င်းနှင့်အခြားတတိယနိုင်ငံတို့အကြား ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်မှုအကြောင်းစုံကို အသေးစိတ် သိရှိနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် OIC အဖွဲ့အစည်းအကြား သော်လည်းကောင်း၊ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် အခြား OIC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြားသော်လည်းကောင်း ပြုလုပ်နေသည့် အပေးအယူ ဆက်ဆံမှုအသေးစိတ်ကို မသိရှိနိုင်ပါဘူး။ ဤကိစ္စကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကသိရှိပြီး သတင်းအချက်အလက်ထုတ် ဖော်ပြသရန် ပျက်ကွက်နေကြောင်း ထင်ရှားနေပါတယ်။ ၃၆။ ထို့အပြင် မူသဘောအားဖြင့်ဆိုပါက တရားရုံးဥပဒေပြဌာန်းချက်များအရ အမှုတိုင်းတွင် အခြေခံကျသော စီရင်ပိုင်ခွင့်ဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန်လိုအပ်သည့်အချက်အလက်အထောက်အထားများကို ပြသရမည့်သူမှာ အမှုလျှောက်ထားသည့်နိုင်ငံသာဖြစ်ပါတယ်။ အမှုစွဲတင်စဉ်ကတည်းက အငြင်းပွားမှုရှိကြောင်း သက်သေပြရန်တာဝန်ရှိသူမှာ အမှုစွဲဆိုသူသာလျှင်ဖြစ်သည်မှာ အပြည့်အဝလက်ခံထားပြီး လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်ပါ တယ်။ အမှုလျှောက်ထားသူအမှန်သည် မည်သူမည်ဝါဖြစ်သည်ဟူသောကိစ္စမှာ အကြောင်းခြင်းရာပြဿနာပင် ဖြစ်ပါတယ်။ ၃၇။ သက်သေပြရန်တာဝန်သည် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအပေါ်တွင် မရှိဘူးဆိုလျှင်ပင် တရားရုံးအနေဖြင့် ဆက်စပ် အကြောင်းခြင်းရာများကိုဆုံးဖြတ်သည့်အခါ ရုံးရှေ့တင်ပြထားချက်အပေါ်အခြေခံ၍ ဆုံးဖြတ်ရန် လိုအပ်မှာဖြစ်ပါ တယ်။ ၃၈။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအနေဖြင့် ရုံးရှေ့တင်ပြချက်များ၏မှန်ကန်မှုအပေါ် အငြင်းပွားခြင်းမရှိသလို ယင်းတွင်ပါဝင် သည့် သီးခြားဖော်ပြချက်များကို ငြင်းဆိုခြင်း (သို့မဟုတ်) ရှင်းလင်းရန်တောင်းဆိုခြင်းမပြုခဲ့သည့်အပြင် ဆန့်ကျင်ဘက် သက်သေထောက်အထားတင်ပြခြင်းလည်း မပြုလုပ်ခဲ့ပါ။ အထောက်အထားတင်ပြထားခြင်း မရှိ သော ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ တိကျရှင်းလင်းမှုမရှိသည့်စွပ်စွဲတင်ပြချက်များကို တရားရုံးက ဆက်စပ်အကြောင်းခြင်း ရာအဖြစ် မှတ်ယူအသုံးပြုနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။ ၃၉။ တရားရုံးရှေ့မှောက်တွင် OIC အဖွဲ့အစည်းက ၎င်းကိုယ်စား ယခုအမှှုကိုစွဲဆိုရန် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကို တာဝန်ပေးထားသည်ဟုဖော်ပြပါရှိသည့် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံနှင့် OIC ပင်မအဖွဲ့ကြီးတို့၏ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက် များရှိပါတယ်။ ဤအချက်ကို အခြားစာရွက်စာတမ်းများစွာတွင်လည်း မီးမောင်းထိုးဖော်ပြထားပါတယ်။ ယင်း အတွက် ဆန့်ကျင်ဘက်သက်သေအထောက်အထား တင်ပြထားခြင်းလည်းမရှိပါဘူး။ အမှုအား ယင်းအချက် အပေါ်အခြေခံပြီး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပဒေကြောင်းကိစ္စ ။ ။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးနှင့် ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများ ခင်ဗျာ… ၄ဝ။ ဥပဒေကြောင်းကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တင်ပြလိုပါတယ်။ ၄၁။ တရားရုံး၏အငြင်းပွားမှုဆိုင်ရာစီရင်ပိုင်ခွင့်တွင် ကန့်သတ်ချက်ရှိသည်ဟူသောအချက်မှာ အခြေခံကျသည့် အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ ၄၂။ ကန့်သတ်ချက်တစ်ခုမှာ နိုင်ငံများကသာ ရုံးရှေ့အမှုသည်များအဖြစ် ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်သည် ဟူသော အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေဖြင့် ဆောင်ရွက်ခွင့်မရှိသလို အစိုးရမဟုတ် သောအဖွဲ့အစည်း၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်း (သို့မဟုတ်) အခြားအဖွဲ့အစည်းများလည်း ဆောင်ရွက်ခွင့် မရှိပါဘူး။ ဤအမှုတွင် တိုက်ရိုက်ပေါ်ပေါက်သည့်မေးခွန်းတစ်ခုမှာ နိုင်ငံမဟုတ်သည့်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် ၎င်းကိုယ်စား အမှုစွဲဆိုပေးရန် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို တာဝန်ပေးခြင်း (သို့မဟုတ်) ခန့်အပ်ခြင်းဖြင့် တရားရုံး၏ စီရင် ပိုင်ခွင့်ကန့်သတ်ချက်ကိုရှောင်တိမ်း၍ ရနိုင်လားဆိုသည့်ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ ၄၃။ ဒုတိယကန့်သတ်ချက်မှာ တရားရုံးအနေဖြင့် အငြင်းပွားမှုဆိုင်ရာအမှုများတွင် နှစ်ဖက်အမှုသည်များ၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့်သာ စီရင်ပိုင်ခွင့်ကို ကျင့်သုံးနိုင်သည်ဟူသောအချက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- နှစ်ဖက်နိုင်ငံ များပါဝင်သည့် နိုင်ငံတကာစာချုပ်တစ်ခုပါ စီရင်ပိုင်ခွင့်ကိုလက်ခံကြောင်း စည်းကမ်းချက်အပိုဒ်တွင် ဖော်ပြသည့် သဘောတူညီချက်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါနဲ့ဆက်စပ်သည့်မေးခွန်းတစ်ခုမှာ အဆိုပါကန့်သတ်ချက်ကိုရော အထက် တွင်ဖော်ပြသည့်နည်းဖြင့် ရှောင်ရှားနိုင်သလားဆိုသည့် ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ- နိုင်ငံ “က” သည် ဂျီနိုဆိုက် ကွန်ဗင်းရှင်းအဖွဲ့ဝင်မဟုတ်သည့်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ “ခ” နှင့် နိုင်ငံ “ဂ” တို့မှာ ကွန်ဗင်းရှင်းကို ခြွင်းချက်ပြုလုပ်ထား ခြင်းမရှိသည့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများဖြစ်သည်ဆိုပါစို့။ အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်သည့်နိုင်ငံ “က” က ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်းအရ နိုင်ငံ “ခ” အပေါ် အမှုစွဲဆိုရန်အတွက် နိုင်ငံ “ဂ” ကို တာဝန်ပေးခြင်း (သို့မဟုတ်) ခန့်အပ်ခြင်းပြုနိုင်ပါသလား။ ၄၄။ ဤဒုတိယမေးခွန်းသည် လက်ရှိအမှုနှင့်စပ်ဆိုင်နေပါတယ်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် OIC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ၅၇ နိုင်ငံအနက် နိုင်ငံပေါင်း ၂ဝ နိုင်ငံသည် ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်းအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ မဟုတ်ကြပါဘူး။ ဒါမှမဟုတ် အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ပါက ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်းအပိုဒ် ၉ ကို ခြွင်းချက်ပြုထားကြပါတယ်။ ယင်းတို့အနက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံ ၂ နိုင်ငံက OIC ကော်မတီတွင်ပါဝင်ပြီး ၂ဝ၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအထိ ဒီအမှုအတွက် ရန်ပုံငွေ ထက်ဝက်ကို ပံ့ပိုးထားသူများဖြစ်ကြပါတယ်။ အနည်းဆုံး သတင်းမီဒီယာဆောင်းပါးတစ်ခုတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံသည် အမှုစွဲဆိုရန် OIC ကို စည်းရုံးဆွဲဆောင်ရာ၌ တက်ကြွစွာပါဝင်ခဲ့ကြောင်း ဆိုထားပါတယ်။ ၄၅။ ထိုသို့သော မေးခွန်းများမှာ ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်းအရ စွဲဆိုသည့်အမှုများအတွက်သာ မဟုတ်ပါဘူး။ အခြားနိုင်ငံတကာစာချုပ်များအရ စွဲဆိုသည့်အမှုများတွင်လည်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်၊ အထူးသဖြင့် အဆိုပါစာချုပ် တွင် အခြားသော စာချုပ်ဝင်နိုင်ငံများအပေါ် စာချုပ်ဝင် တစ်နိုင်ငံချင်းက တာဝန်ရှိခြင်းကိုအကြောင်းပြု၍ အမှုစွဲဆိုခွင့်ပါရှိကြောင်း လျှောက်ထားသူတစ်ဦးဦးကတင်ပြသည့်အခါတွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။ သို့ဖြစ်၍ ဤသို့သောမေးခွန်းများသည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ စွမ်းအင် (သို့မဟုတ်) ကုန်သွယ်ရေးဥပဒေ၊ ပင်လယ် ရေကြောင်းဆိုင်ရာဥပဒေ (သို့မဟုတ်) နယူးကလီးယားလက်နက်အပါအဝင် ဥပဒေနယ်ပယ်များစွာနှင့် ဆက်စပ် သည့် နိုင်ငံတကာစာချုပ်များအရ စွဲဆိုသည့်အမှုများတွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။ ၄၆။ ဤမေးခွန်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍တင်ပြရမည်ဆိုပါက လျှောက်ထားသူအစစ်အမှန်မှာ ၎င်းအား ကိုယ်စားပြုစွဲဆိုပေး ရန် ခိုင်းစေထားသည့် တတိယနိုင်ငံအဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပြီး ကိုယ်စားလှယ် Proxy နိုင်ငံဆိုသည်မှာ ယင်းတတိယ နိုင်ငံအဖွဲ့အစည်းကို ကိုယ်စားပြုစွဲဆိုပေးသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည်လို့ မိမိရည်ညွှန်းလိုပါတယ်။ ၄၇။ ယခု စောဒကတက်နိုင်သည်မှာ ကြားခံကိုယ်စားလှယ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်အကျိုးစီးပွားရရှိမှု မရှိ ဘဲ အခြားသူအတွက် အမှုစွဲဆိုပေးခြင်းဖြင့် ဒုက္ခရှာလိမ့်မည်မဟုတ်ဟူသောအချက်ဖြစ်ပါတယ်။ သို့ရာတွင် ထိုသို့မှတ်ယူ၍မရပါ။ သီအိုရီအားဖြင့် ကြားခံကိုယ်စားလှယ်နိုင်ငံတွင် ရည်ရွယ်ချက်များစွာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ- အမှန်တကယ်အမှုလျှောက်ထားသူအတွက် နိုင်ငံရေးအကျိုးအမြတ်ရရှိရေးဆောင်ရွက်ပေးခြင်းဖြင့် အပြန်အလှန်အကျိုးပြုမှု ပြန်လည်ရရှိရေးအတွက်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ လျှောက်ထားသူအမှန်က အမှုစွဲဆိုပေးခြင်း အတွက် ကိုယ်စားလှယ်နိုင်ငံကို ငွေကြေးပေးချေရနိုင်ပါတယ်။ မည်သည့်အခြေအနေတွင်မဆို ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံ က ပြောဆိုသည့်အတိုင်း တရားစွဲဆိုရတဲ့ရည်ရွယ်ချက်များသည် စီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိ/မရှိကိစ္စနှင့်စပ်ဆိုင်မှုမရှိဟု အသိအမှတ်ပြုထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ၄၈။ မည်သည့်ရည်ရွယ်ချက်မျိုးရှိစေကာမူ အခြေအနေသည် အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ရမည်ဖြစ်ပါတယ်။ တတိယ ပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်းသည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမဟုတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်စေ၊ အမှုစွဲဆိုခံရမည့်နိုင်ငံနှင့်၎င်းအကြား အမှု စီရင်ခွင့်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အပြန်အလှန်လက်ခံထားမှုမရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်စေ ၎င်းကိုယ်တိုင် အမှုမစွဲဆိုနိုင်သည့်ကိစ္စ တွင် ကိုယ်စားလှယ်ကို အမှုစွဲဆိုစေခြင်းဖြင့် တရားရုံး၏စီရင်ပိုင်ခွင့်ကန့်သတ်ချက်ကိုရှောင်ရှား၍ မရနိုင်ပါဘူး။ ၄၉။ သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာဥပဒေ မူသဘောအရ ဤသို့ ကောက်ချက်ချရန်ဖြစ်ပါတယ်။ တရားရုံး၏စီရင်ပိုင်ခွင့်ကို ယင်းတရားရုံး၏ဥပဒေအရ ဆုံးဖြတ်ရမှာဖြစ်ပြီး ယင်း ဥပဒေ- နိုင်ငံတကာစာချုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာစာချုပ်ဆိုင်ရာဥပဒေတွင် သဘောရိုးဖြင့်ဆောင်ရွက်ခြင်း နှင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုဆိုင်ရာ မူသဘောအခိုင်အမာရှိထားပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် နိုင်ငံတကာဥပဒေ၏ အခြေခံအုတ်မြစ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ကြားခံကိုယ်စားလှယ်နိုင်ငံကိုအသုံးပြုခြင်းဖြင့် တရားရုံး၏စီရင်ပိုင်ခွင့်ကို ကန့်သတ်သည့်ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များကိုကျော်လွှားရှောင်ရှားမည်ဆိုပါက ထိုဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များ၏ အကျိုး သက်ရောက်မှုမှာ အားနည်းသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၅၀။ ရှေ့က မိမိပေးခဲ့သည့်ဥပမာအရ ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်းအဖွဲ့ဝင် မဟုတ်သည့်နိုင်ငံ “က” အပေါ် မည်သည့် အမှုမျှ စွဲတင်ခွင့် မရှိချိန်တွင် နိုင်ငံ “က” သည် နိုင်ငံ “ဂ” ကို ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်အသုံးချ၍ နိုင်ငံ “ခ” အပေါ် ကွန်ဗင်းရှင်းအရ အမှုစွဲနိုင်သလိုဖြစ်နေပါတယ်။ ဤသဘောသည် အပြန်အလှန်ပြုမူ ဆောင်ရွက်ခြင်း မူသဘော နှင့်ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီး ဆန့်ကျင်နေပါတယ်။ တရားရုံး၏စီရင်ပိုင်ခွင့်ဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များအား ယင်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်အမှန်ကိုကြည့်၍ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုမည်ဆိုပါက အထက်တွင်ဖော်ပြသည့် အမှုစွဲဆိုခြင်းနည်းကို ခွင့်ပြု ၍ မရပါဘူး။

၅၁။ ဒါ့အပြင်လျှောက်ထားသူနိုင်ငံသည် အခြားသူအတွက် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်း ဟုတ်/မဟုတ် ဆိုသည့် ပြဿနာသည် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းဆိုင်ရာပြဿနာမျှသာမဟုတ်ဘဲ အကြောင်းခြင်းရာပြဿနာ၊ အမှု၏ အဓိက အကြောင်းအရာနှင့်သက်ဆိုင်သည့်ပြဿနာဖြစ်ပါတယ်။ လျှောက်ထားသူသည် အမှန်တကယ် အခြားသူ အတွက်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည်မှန်လျှင် နိုင်ငံတကာဥပဒေ (သို့မဟုတ်) ပြည်တွင်းဥပဒေအရချုပ်ဆိုသည့် ကိုယ်စားပြုခွင့်ဆိုင်ရာသဘောတူညီချက်ကဲ့သို့သော ကြားခံကိုယ်စားပြုသည့်နိုင်ငံနှင့် အမှန်စွဲဆိုသူနိုင်ငံတို့ အကြား ဥပဒေကြောင်းအရ စည်းနှောင်မှုရှိသည့် ဆက်နွယ်မှုရှိ/မရှိ (သို့မဟုတ်) အမှန်စွဲဆိုသူက ကိုယ်စားပြု ဆောင်ရွက်သူကို အတင်းအကြပ်ဆောင်ရွက်စေရန် ဥပဒေအရ လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိ/မရှိ ကိစ္စမှာ အရေးပါသည့်ကိစ္စ မဟုတ်ပါ။ ထိုအခြေအနေများရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ မိမိရည်ညွှန်းဖော်ပြခဲ့သည့် မူသဘောတရားများ၏ သက်ရောက်မှု အတူတူပင်ဖြစ်ပါတယ်။ မည်သို့ဆိုစေကာမူ ယခုအမှု၌ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအနေဖြင့် OIC ၏ အဖွဲ့ အစည်းတစ်ခုအဖြစ် (သို့မဟုတ်) ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်ဟု ကောက်ချနိုင်သည့်အကြောင်းရင်း များရှိပါတယ်။

၅၂။ ထို့ပြင် လျှောက်ထားသူသည် အမှန်တကယ် အခြားသူအတွက် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည် မှန်လျှင်အမှုကို ဆောင်ရွက်ရန်နည်းလမ်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အမှန်တကယ်အမှုလျှောက်ထားသူက ၎င်း၏ကိုယ်စားလှယ်ကို ကိုယ်ပိုင် ချင့်ချိန်ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားရုံးမျှဖြင့် ကိုယ်စားပြုဆောင်ရွက်ပါသည် ဟူသောအချက်ကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်မည် မဟုတ်ပါ။

၅၃။ ကိုယ်တိုင်အမှုမစွဲဆိုနိုင်သည့် တတိယပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်းအတွက် ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် အမှုစွဲဆိုပေးခြင်း အား အမှုဖြစ်စဉ်ကို အလွှဲသုံးစားပြုခြင်းဟု မှတ်ယူနိုင်ပါတယ်။ အမှုစွဲဆိုခွင့်မရှိသူတစ်ဦးက တရားရုံးကို အသုံးပြု လာနိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံတစ်ခုက ၎င်း၏အမှုစွဲဆိုခွင့်ကို အသုံးပြုသည့်ကိစ္စသည် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးအပ်နှင်းခံရသည့်နိုင်ငံများနှင့် မသက်ဆိုင်သည့်ရည်ရွယ်ချက်အတွက် အသုံးပြုခြင်းမဟုတ်ပါဟု မည်သို့ ဆိုနိုင်ပါမည်နည်း။ ယင်းကို အမှုဖြစ်စဉ်အား အလွဲသုံးစားပြုခြင်းအဖြစ် မှတ်ယူသည်ဖြစ်စေ၊ မမှတ်ယူ သည်ဖြစ်စေ အပြန်အလှန်ပြုမူဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ရိုးဖြောင့်သော သဘောရှိခြင်းနှင့် စာချုပ်အကျိုးသက်ရောက်မှု ဆိုင်ရာ သဘောတရားများသည် ထိုကဲ့သို့သော အလေ့အထတစ်ခု မည်သည့်အခြေအနေတွင်မဆို တားဆီးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဥက္ကဋ္ဌကြီးနှင့် ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများ ခင်ဗျာ…

၅၄။ ဥပဒေကြောင်းကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက မည်သို့ ဆိုထားပါသလဲ။

၅၅။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအနေဖြင့် ယင်းပြဿနာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ရှင်းလင်းထားခြင်း မရှိပါ။

၅၆။ ၎င်းသည် အမှုလျှောက်ထားလွှာပါ လျှောက်ထားသူဖြစ်ကြောင်းနှင့် အမှုစွဲဆိုရန်အတွက် လိုအပ်သည့် စီရင်ပိုင်ခွင့်ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်အားလုံး ပြီးပြည့်စုံကြောင်းသာပြောပါတယ်။ ထိုအချက်ကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာ နိုင်ငံ၏ပထမအကြိမ်ကန့်ကွက်လွှာကိုပိတ်ပင်ထားပြီးဖြစ်သည်ဟုလည်း ဆိုထားပါတယ်။ မည်သို့ဖြစ်ကြောင်းကို တော့ ရှင်းလင်းထားခြင်းမရှိပါဘူး။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအနေဖြင့် အမှုစွဲဆိုခွင့်မရှိသူ မည်သူမဆို ကိုယ်စားလှယ်မှ တစ်ဆင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ခွင့် အမြဲရှိသည်ဟု ယူဆပုံရပါတယ်။ ထိုသို့ဆိုလျှင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ၏ပြောဆိုချက်ကို ငြင်းချက်ထုတ်ရန်မလိုသလို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ငြင်းချက်ကိုချေပရန်မလိုသကဲ့သို့ ဖြစ်စေပါတယ်။

၅၇။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက လျှောက်လွှာတွင် ၎င်း၏ကိုယ်စားလှယ်သည် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအမည်ဖြင့် (သို့မဟုတ်) ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံကိုယ်စား ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်းဖော်ပြထားသည်ဟု ဆိုပါတယ်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါ ကိုယ်စားလှယ်သည် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံအတွက် ဆောင်ရွက်ခြင်းမှန်လျှင်ပင် ယင်းဖော်ပြချက်သည် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံ အနေဖြင့် OIC အဖွဲ့အစည်းကိုယ်စား ဆောင်ရွက်နေခြင်း ဟုတ်/မဟုတ် ဟူသောပြဿနာကို ပြေလည်စေနိုင် မည်မဟုတ်ပါ။

၅၈။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အမှုစွဲဆိုရန် အရင်းခံအကြောင်းများသည် စီရင်ပိုင်ခွင့်ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနှင့် ဆက်စပ်မှု မရှိဟူသောသဘောတရားကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ညွှန်းဆိုထားပါတယ်။ အမှန်အားဖြင့် ဖော်ပြပါသဘောတရား များနှင့် အကျုံးဝင်သည့် ယခင်အမှုများတွင် လက်ရှိမိမိတို့ပြောနေသည့် ပြဿနာမျိုးမရှိပါ။ ယခုကိစ္စမှာ စီရင်ပိုင်ခွင့်နှင့်အမှုလက်ခံနိုင်ခွင့်ကို အဆုံးအဖြတ်ပေးရန်အတွက် မည်သူ့အား အစစ်အမှန် လျှောက်ထားသူဟု မှတ်ယူရမည်ကို ရှင်းလင်းစေရန်ဖြစ်ပါတယ်။ မည်သူ၏တိုက်တွန်းမှုကြောင့် (သို့မဟုတ်) မည်သူ့အတွက်ကြောင့် ပြုလုပ်သည်နှင့်သက်ဆိုင်ခြင်းမရှိပါ။

၅၉။ ထို့ပြင် ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက ၎င်းနှင့်မြန်မာနိုင်ငံအကြားအမှုစွဲတင်သည့်အချိန်က အငြင်းပွားမှုရှိကြောင်း ပြော ထားပါတယ်။ ထိုအချက်ကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပဏာမကန့်ကွက်လွှာ စတုတ္ထအချက်တွင် တင်ပြမည်ဖြစ်ပါတယ်။ သို့ရာတွင် မည်သည့်အဆင့်တွင်မဆို လျှောက်ထားသူသည် အခြားတတိယပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်း၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် စွဲဆိုခြင်းဖြစ်ကြောင်းပေါ်ပေါက်သည့်အခါ အဆိုပါကိုယ်စားလှယ်နှင့် လျှောက်ထားခံရသူ အကြားဖြစ်ပွားသည့် အငြင်းပွားမှုရှိ/မရှိ ကိစ္စများတွင် အပြန်အလှန်ပြုမူဆောင်ရွက်ခြင်း၊ သဘောရိုးဖြင့် ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိခြင်းဆိုင်ရာ မူသဘောများသည် အလားတူ ရှိမြဲရှိနေမည်ဖြစ်ပါတယ်။ ဥက္ကဋ္ဌကြီးနှင့် ဂုဏ်သရေရှိတရားသူကြီးမင်းများ ခင်ဗျာ… ၆ဝ။ ပဏာမကန့်ကွက်လွှာပထမအချက်အပေါ် မိမိ၏တင်ပြချက်ကို ဤမျှဖြင့် အဆုံးသတ်လိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဆက်စပ်အကြောင်းခြင်းရာများ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းရှိကြောင်း ဆိုထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဥပဒေ အရဆိုလျှင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက တရားရုံးသို့ အမှုစွဲဆိုရန်အလို့ငှာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို အမှု လျှောက်ထားသူကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် အသုံးပြုရန်မဖြစ်နိုင်ပါ။ အဆိုပါအချက်ကို ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်မှ ကြီးကြီး မားမားတုံ့ပြန်ထားခြင်းမရှိပါ။ ဤအမှုသည် ဖော်ပြပါပြဿနာမျိုးပေါ်ပေါက်သည့်ပထမဆုံးအမှုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သို့ရာတွင် တရားရုံး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် မူတည်ပြီးကျန်အမှုသည် နောက်ဆုံးကိစ္စဖြစ်ကောင်းမှဖြစ်ပါလိမ့် မည်။ ဤအမှုက အရေးပါသည့် စီရင်ထုံးတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်ပါတယ်။ ၆၁။ စိတ်ပါဝင်စားစွာ နားထောင်ပေးသည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ရှိပါတယ် ဥက္ကဋ္ဌခင်ဗျာ။ ဆက်လက်၍ ပဏာမ ကန့်ကွက်လွှာဒုတိယအချက်ကိုတင်ပြပေးဖို့ မြန်မာနိုင်ငံ၏ရှေ့နေ Professor Talmon ကို လျှေက်လဲခွင့်ပြုပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါတယ်။ မှတ်ချက် ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ချေပချက်များကို မူရင်းအတိုင်း မဖြတ်မတောက်ဘဲ ဖော်ပြပေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။